Nét lý tính trong Tình yêu và ơn Cứu độ.
Trong ý nghĩa Cứu độ, Tình yêu có vẻ hơi lý tính.
Đâu đó có lần dân chúng nói với Chúa GS : lời Chúa chói tai, khó nghe...( x Jn 6,60-61 ). Không những Chúa GS bị xem là người bị quỉ ám ( Jn 8,48 v 52 ) mà người Do Thái còn cho rằng Ngài bị quỉ ám và điên khùng ( Jn 10,20 ). Lúc Chúa GS nói : "Nơi tôi đi, các ông không thể đến được"- Người Do Thái tưởng Chúa GS sắp tự tử ( Jn 8,21-22 ).
Thiên Chúa thử lòng tin của Abraham mà Ngài đòi phải sát tế Izaac, Abraham trở thành cha của mọi kẻ tin vì đã hoàn toàn vâng lời TC. Yêu nhân loại và để cứu rỗi nhân loại, Chúa phải để Con Một của mình làm hiến tế hy sinh, chết treo trên Thập giá. Khi đi Rao giảng Tin Mừng, có lần Chúa nói : "Ai yêu cha mẹ hơn Ta, ai yêu con trai và con gái hơn Ta thì không xứng đáng làm Môn đệ Ta"( Mt 10,37 ). Chúa GS nói điều này trong bối cảnh mới tuyển chọn các Tông đồ, Chúa cần sự hăng say nhiệt thành và chờ đợi sự dấn thân của họ ( Chúa không có ý dạy con người ta bất hiếu với cha mẹ ). Chính vì thế Chúa GS đã nói thêm : "Ai không vác thập giá mình mà theo Thầy thì không xứng với Thầy. Ai giữ lấy mạng sống mình thì sẽ mất, còn ai liều mạng sống mình vì Thầy thì sẽ tìm lại được"( Mt 10,38-39 v Lc 14,26-27 ). Nghe có vẻ nghịch lý, nhưng đó là Chân lý, bản chất của Chân lý Tình yêu là như vậy, ta không thể muốn khác đi được. Nếu ta muốn khác đi, ta sẽ đau khổ. Nhiều người muốn khác đi, nhưng không thể làm khác được nên phải sống trong bi lụy, trong buồn tủi, trong bi quan và tuyệt vọng. Sau biến cố 1975, có người than thở rằng :
"Lạy Đấng Chí Tôn,
Sao không cho tôi làm cánh chim bằng
Vượt đại dương, tìm tân thế giới
Làm nhà trên hãi đảo hoang vu ?
Lại sinh tôi ra thân thể con người
Mang linh hồn, ôm nặng trĩu đau thương
Từng ngón tay hoa nở
Và mắt buồn nhỏ lệ đêm sương..."
Ngày nay có những người trẻ quá bi lụy khi một cuộc tình bị đổ vỡ :
"Ai đã qua lắm chuyến ga đời,
Mà không nhớ đôi lần bến đổ
Em là cô gái nhỏ, làm sao thấy rõ
Lòng anh những buổi mưa bay ?"
Trong tình yêu TC thì không bi lụy mà hãy vượt lên, có trải qua Thập giá thì mới mong được Phục sinh vinh quang. Bản chất của Chân lý là sự thiện nên vẻ lý tính ấy chính là nét đẹp của tình yêu, của ơn Cứu độ. Tuy lý tính, nhưng luôn có hậu, đó là nét đẹp xuất phát từ lòng nhân từ của Chúa : "Thầy bảo thật anh em : chẳng hề có ai bỏ nhà, bỏ vợ, anh em, cha mẹ hay con cái vì Nước TC, mà lại không được gấp bội ở đời này và sự sống vĩnh cửu ở đời sau"( Lc 18,29-30 v Mt 19,29 v Mc 10,30 ).
Khi đi Rao giảng, Chúa GS gặp một thanh niên thưa với Ngài rằng : "Xin cho con về để chôn cất cha mẹ vừa mới qua đời". Chúa trả lời : "Hãy theo Ta, cứ để người chết chôn kẻ chết"( Mt 8,21-22 v Lc 9,59-60 ).Hoặc có trường hợp một người khác nói : "Thưa Thầy, tôi xin theo Thầy, nhưng xin cho phép tôi từ biệt gia đình trước đã".Đức GS bảo : "Ai đã tra tay cầm cày mà còn ngoái lại đằng sau, thì không thích hợp với Nước TC"( Lc 9,61-62 ). Dịch bệnh xảy ra, qua biến cố này người ta rút ra được bài học : Không nên quá nặng nề trong việc người sống kẻ chết vì đó là quy luật tất yếu. Chết thì từ giã đời này để bước vào cuộc sống đời sau, sự sống mới. Dù ta có làm gì đi nữa quy luật ấy cũng không thay đổi. Dịch bệnh là một cuộc cách mạng lớn cho não trạng con người.
Có những câu chuyện bi thảm xảy ra... con người cũng đành phải chấp nhận, họ không nhận biết TC nên họ không tìm được nguồn an ủi nơi Ngài. Người nhận biết TC thì thấy được bình an hơn, không phải lo âu sợ hãi.
Chúa muốn cho con người thấy được : Tình yêu của con người chưa đủ để an ủi nhau. Con người cần phải chạy đến với TC, TC mới quyết định tương lai và số phận đời đời. "Mọi sự đều là phù hoa, chỉ có thờ phượng TC là không phù hoa"( sách Giảng viên ).
Tình yêu TC là tình yêu không hề thay đổi. Dù chúng ta là người thế nào, Ngài vẫn yêu chúng ta. Dù chúng ta đáp lại tình yêu Ngài cách lơ là, thiếu mẫn cảm, Ngài vẫn yêu chúng ta và chờ đợi chúng ta đến với Ngài và yêu mến Ngài. Chúa luôn êm dịu khuyên mời "Hỡi những ai đang vất vả mang gánh nặng nề, hãy đến cùng Ta, Ta sẽ cho nghỉ ngơi bồi dưỡng"( Mt 11,28 ).
Nét đẹp trên cả tuyệt vời này được thể hiện bằng chính máu Chúa GS đổ ra trên Thập tự giá : "Khi nào Ta bị treo lên khỏi mặt đất, Ta sẽ kéo mọi người lên cùng Ta"( Jn 12,32 ). Chúa nói như vậy có lý tính lắm ư ? Chúa báo trước Ngài sẽ tự hiến thân trên Thập tự giá để cứu chuộc nhân loại. Nơi Thập giá tình yêu ấy tỏ lộ rõ rệt : Chúa tha thứ cho những kẻ giết Ngài, cho người trộm lành vào thẳng Nước Trời, trối Mẹ Ngài lại cho chúng ta và ban Thần Khí khi Ngài trút hơi thở cuối cùng ( Jn 19,30b ). Cái chết của Chúa Giêsu trên Thập tự giá là đỉnh cao tình yêu, là ngôn ngữ mạnh mẽ nhất nói lên tình yêu của TC đối với toàn thể nhân loại.
Ta khá quen thuộc khi đọc Tin Mừng Gioan, Thánh Sử ghi lại lời của Chúa Giêsu : "Thầy ban cho anh em một điều răn mới: Anh em hãy yêu thương nhau. Anh em hãy yêu thương nhau như Thầy yêu thương anh em. Người ta cứ dấu này mà nhận biết anh em là Môn đệ của Thầy là anh em hãy yêu thương nhau"( Jn 13,34-35 ). Tình yêu mặc dầu không thay đổi nhưng nó lại vừa cũ vừa mới. Cũ vì tình yêu có từ thuở lâu đời, từ khi con người mới được tạo dựng. Mới vì có tình yêu con người sẽ vui tươi phấn khởi, không có tình yêu con người sẽ chết ngay, "như trái đất không có ánh sáng mặt trời".
Giữ lấy niềm tin nơi TC chí cao trong một xã hội vô tín - một xã hội mà con người gạt bỏ Ngài sang một bên luôn là một thách thức lớn đối với chúng ta, đòi hỏi chúng ta phải trả giá bằng sự mất mác hay phải đối đầu với nguy hiểm. Đến với người khác trong hoàn cảnh đau buồn không có nghĩa là chúng ta cất được nỗi đau của họ. Nhưng chúng ta có thể giúp anh em mình thấy sứ điệp hy vọng và phục hồi trong tình yêu của Chúa. Thánh Gioan trong sách Khải Huyền đã an ủi Hội Thánh đầu tiên trong thời kỳ bị bắt bớ với niềm hy vọng khó khăn sẽ qua đi và vinh quang sẽ đến. Vì vậy, khi chúng ta đem niềm an ủi và hy vọng cho những người thất vọng, chúng ta biết chắc rằng chúng ta đang nói về sự thật sẽ đến trong tương lai. Chúng ta tin chắc rằng TC sẽ nâng đỡ, sẽ phục hồi và đem đến ánh sáng cho những đời sống trong tối tăm. Chúng ta thường cảm thấy mình không đủ ơn, đủ khả năng để đến với người khác trong những hoàn cảnh như vậy. Tuy nhiên, chúng ta cần nhớ rằng TC sẽ thêm sức, giúp chúng ta an ủi người cần ủi an, phục hồi đời sống của họ. Chúng ta có thể tin rằng không một nan đề hoặc một khó khăn nào quá khó đối với TC, Ngài sẽ có cách giải quyết của Ngài để đáp lại sự tin tưởng của chúng ta.
Nói gì thì nói nhưng tình yêu của TC vẫn có một chút gì đó hơi lý tính, nét lý tính không thể thiếu được, nói lên sự nghiêm khắc của Chúa : "Bọn thù địch của tôi, những người không muốn tôi làm vua cai trị chúng, thì hãy dẫn chúng lại đây và giết chết trước mặt tôi"( Lc 19,27 )( từ Dụ ngôn mười yến bạc ). Tin Mừng Luca còn ghi nhận Lời Chúa qua Gioan Tẩy Gỉả : "Những nòi rắn độc hại không thể trốn nỗi cơn thịnh nộ TC sắp giáng xuống, đừng tự phụ mình là con cháu Abraham, cái rìu đã đặt sát gốc cây : Bất cứ cây nào không sinh quả tốt, đều bị chặt đi và quăng vào lửa"( Lc 3,7-9 ). Nếu TC không có nét lý tính này thì Ngài không còn sự công minh nữa, do đó đây là nét lý tính của ơn Cứu độ. Khi tôi viết phần này chắc có người cũng cho rằng tôi lý tính khô khan. Bản chất của tình yêu TC là vậy, dù chúng ta muốn hay không thì TC vẫn là TC, không thể nào thay đổi được. Một con chiên lạc Chúa đã tìm mọi cách để đưa nó về chuồng, nhưng nó vẫn bỏ đi thì Ngài cũng đành chịu, trường hợp này không thể níu kéo được.
Tuy có lý tính, nhưng sự quan tâm chăm sóc của TC đối với người tin Ngài thật lạ lùng, trước sau như một. Không ai hiểu chúng ta bằng Chúa. Chúa thông cảm hoàn cảnh của mỗi người. Ngài yên ủi, nâng đỡ, dẫn dắt chúng ta như lời tác giả Thánh vịnh nói : "TC chăn nuôi tôi, tôi chẳng thiếu thốn chi / Trên đồng cỏ xanh rì, Người cho tôi nằm nghỉ"..."Hãy trút nhẹ gánh lo vào tay Chúa, Người sẽ đỡ đần cho"( Tv 55,23 ).
Người ta thường chuộng tính ướt lệ, cái ướt lệ là đau khổ, nước mắt, là sự tuyệt vọng không có lối thoát, hoặc ướt lệ là gần gũi, là sự thỏa mãn khát khao yếu mềm của con người để được người đời ghi nhận, đồng cảm, hoặc khen lao chúc tụng. TC không chọn giải pháp đó. Tính ướt lệ của TC là yêu và giải pháp cuối cùng của Ngài là cứu chuộc, là ban cho con người sự sống vĩnh cửu - Sự sống của TC.
Cầu nguyện :
Chúa ơi, nhiều lúc con dễ buồn phiền về thái độ, hành động, lời nói của người khác. Xin giúp con luôn biết xét mình để không phạm tội, không làm Chúa buồn.
Lạy Chúa, xin giúp con biết lắng nghe lời kêu gọi của Chúa và ban cho con tinh thần vâng phục, thà lý tính còn hơn là ướt lệ mà bi lụy khổ đau. Con xin vâng theo lời của Thánh Phaolô trong thư gởi tín hữu Roma : "Chớ lấy ác trả cho ai, phải chăm làm điều thiện trước mặt mọi người. Nếu có thể được thì hãy hết sức mình mà hòa thuận với mọi người"( Rm 12,17-18 ).
JB.SĨ TRỌNG.
